คุ้มขุนแผน

คุ้มขุนแผน

หากชมพระราชวังโบราณและกราบนมัสการหลวงพ่อมงคลบพิตรแล้ว สถานที่อีกแห่งซึ่งไม่ควรพลาดคือ คุ้มขุนแผน ซึ่งอยู่ไม่ห่างไกลกันนัก ที่นี่เป็นตัวอย่างของหมู่เรือนไทยภาคกลางแบบเรือนคหบดีสมัยโบราณ ที่นับวันจะหาดูได้ยากในปัจจุบัน ทั้งยังแสดงถึงภูมิปัญญาของคนไทยครั้งอดีต ในการสร้างเรือนที่เหมาะสมกับสภาพพื้นที่ และภูมิอากาศ รวมถึงเน้นที่ประโยชน์ใช้สอยอย่างคุ้มค่า

คุ้มขุนแผนเป็นเรือนหมู่ประกอบด้วยเรือนไทยมีทั้งหมด 5 หลัง เรือนใหญ่ทางด้านตะวันตกเรียกว่า "หอใหญ่" เรือนหลังใต้เรียกว่า "หอขวา" เรือนหลังเหนือเรียกว่า "หอซ้าย" เรือนโถงหลังกลางชานเรือนเรียกว่า "หอกลาง" และเรือนเล็กหลังหน้าเรียกว่า "หอหน้า หรือหอนั่ง"

โดยมีชานเชื่อมเรือนเหล่านี้ถึงกันหมด เจ้าของเดิมคือ พลตรี พระเจ้าบรมวงศ์เธอกรมขุนมรุพงศ์สิริพัฒน์ อดีตสมุหเทศาภิบาลมณฑลกรุงเก่า ซึ่งทรงสร้างหมู่เรือนเหล่านี้ขึ้นในปี พ.ศ.2437 เพื่อใช้เป็นจวนพัก เดิมตั้งอยู่ที่เกาะลอยบริเวณสะพานเกลือซึ่งอยู่ตรงข้ามกับที่ว่าการมณฑลที่ตำบลหัวรอ ต่อมาในปี พ.ศ. 2483 นายปรีดี พนมยงค์ ได้ย้ายจวนมาปรุงใหม่ในที่ปัจจุบัน พร้อมทั้งสร้างเรือนไทยเพิ่มขึ้นอีกในปีพ.ศ.2499 และตั้งชื่อตามวรรณคดีเรื่องขุนช้างขุนแผน เพื่อให้สอดคล้องกับความเชื่อที่ว่าขุนแผนเคยอาศัยอยู่ในกรุงศรีอยุธยา

ตัวเรือนสร้างยกพื้นใต้ถุนสูง พ้นน้ำในยามฤดูน้ำหลาก และยามน้ำแห้ง บริเวณใต้ถุนก็ใช้เป็นพื้นที่อเนกประสงค์ อาทิ เป็นที่พักผ่อน และเก็บเครื่องมือทางการเกษตรได้ ส่วนหลังคาเป็นจั่วยอดแหลมสูงลาดชันขึ้นไป เพื่อช่วยระบายความร้อน และเวลาฝนตก น้ำฝนจะไหลลงได้เร็ว

การเที่ยวชมคุ้มขุนแผนจึงได้ทั้งความรู้และทั้งได้นั่งพักผ่อนคลายเหนื่อย ก่อนไปเยือนสถานที่เที่ยวอื่นๆ บนเกาะเมืองต่อไป

คุ้มขุนแผน

ถนนศรีสรรเพชญ์ตัดกับถนนป่าโทน ต.ประตูชัย อ.พระนครศรีอยุธยา