คู่มือชมพันธุ์ไม้ป่าชายเลน

คู่มือชมพันธุ์ไม้ป่าชายเลน

ต่อไปนี้คือรายชื่อและลักษณะของพันธุ์ไม้ส่วนใหญ่ที่สำรวจพบในป่าชายเลนบริเวณสถานีพัฒนาทรัพยากรป่าชายเลนที่ 2 บ้านท่าสอน จังหวัดจันทบุรี เพื่อให้เป็นคู่มือสำหรับนักท่องเที่ยวและผู้สนใจที่เข้าไปเดินตามเส้นทางชมป่าชายเลนของสถานีฯ จะได้รู้จักและจำแนกพันธุ์ไม้แต่ละชนิดได้ดียิ่งขึ้น

โกงกางใบเล็ก
เป็นไม้ยืนต้นขนาดกลางถึงขนาดใหญ่ สูงประมาณ 20-30 เมตร เปลือกสีเทาคล้ำหรือเทาอมชมพู รากค้ำยันสูง 3-8 เมตร แตกแขนงระเกะระกะไม่เป็นระเบียบ
ใบเป็นชนิดใบเดี่ยว เรียงตัวแบบตรงข้ามกัน ใบหนา ด้านบนสีเขียวเข้มเป็นมัน ด้านล่างสีซีดกว่า ขอบใบเรียบ รูปใบรี โคนใบสอบเป็นรูปลิ่มถึงมน

โกงกางใบใหญ่
ไม้ยืนต้นขนาดใหญ่ สูง 25-30 เมตร เปลือกหยาบสีเทาเข้มถึงดำ มีรากค้ำยันสูง 2-7 เมตรรอบโคนต้น แตกแขนงระเกะระกะไม่เป็นระเบียบ
ใบเดี่ยวเรียงแบบตรงข้ามกัน ออกเป็นกระจุกที่ปลายกิ่ง ใบอวบใหญ่รูปไข่ถึงรูปรี ใบด้านบนสีเขียวอมเหลือง ปลายใบมนหรือแหลม ขอบใบเรียบ
ผลเป็นฝักสีเขียวอ่อน มีตุ่มเล็กๆ ทั่วฝัก

ตะบูนขาว
ไม้ยืนต้นขนาดเล็กถึงกลาง สูง 8-20 เมตร ลำต้นสั้น แตกกิ่งใกล้โคนต้น เปลือกเรียบสีน้ำตาลอ่อนหรือน้ำตาลแกมชมพู รากแผ่ออกเป็นพูพอนต่อเนื่องกับรากหายใจแบนคล้ายแผ่นกระดาน
ใบประกอบแบบขนนกเรียงสลับ แผ่นใบรูปไข่กลับ โคนใบสอบเป็นรูปลิ่ม ปลายใบกลมมน ผิวใบเกลี้ยง ด้านบนสีเขียวคล้ำ ด้านล่างซีดกว่า
ผลกลมขนาดเส้นผ่านศูนย์กลาง 15-20 ซม. ผลแก่จัดสีน้ำตาลแดง

ตะบูนดำ
ไม้ยืนต้นขนาดใหญ่ สูง 20-35 เมตร เรือนยอดแผ่เป็นพุ่มกลม เปลือกสีน้ำตาลคล้ำแตกเป็นร่องตามยาว โคนต้นมีพูพอนเล็กน้อย
ใบประกอบแบบขนนกชั้นเดียว ปลายใบมน ฐานใบค่อนข้างแหลม ด้านบนใบสีเขียวเข้มเป็นมัน ท้องใบสีเขียวอ่อน ขอบใบเรียบ
ผลกลมใหญ่สีเขียว ผิวเกลี้ยง

ตาตุ่มทะเล
ไม้ยืนต้นขนาดกลาง สูง 8-15 เมตร ลำต้นตรง เปลือกสีน้ำตาล มักแตกกิ่งในระดับต่ำ บางครั้งดูคล้ายไม้พุ่ม
ใบเป็นใบเดี่ยวเรียงสลับ รูปรีหรือรูปไข่ ขอบใบหยักเป็นคลื่นเล็กน้อย ออกดอกเป็นช่อตามง่ามใบ
ผลเป็นผลแห้งแตก มี 3 พู รูปทรงเกือบกลม

ฝาดดอกแดง
ไม้ยืนต้นขนาดกลางถึงใหญ่ อาจสูงถึง 30 เมตร เรือนยอดแผ่กว้าง เปลือกสีน้ำตาลคล้ำแตกเป็นร่องลึกตามยาว
ใบเดี่ยวเรียงเวียนรอบกิ่ง ใบหนาด้านบนสีเขียวเข้ม ด้านล่างสีเขียวอ่อน ปลายใบกลม ฐานใบรูปลิ่ม ขอบใบหยักมน
ดอกเป็นพุ่มออกตามปลายกิ่ง แต่ละช่อมีดอกย่อยสีแดง 5-15 ดอก
ผลรูปกระสวย ป่องกลาง มีสันตามยาว ผลแก่สีน้ำตาลแดง

พังกาหัวสุมดอกแดง
ไม้ยืนต้นขนาดใหญ่ สูง 20-30 เมตร เปลือกหยาบสีน้ำตาลดำ เรือนยอดเป็นพุ่มกลมทึบ โคนต้นมีพูพอน และรากหายใจคล้ายรูปหัวเข่า
ใบเดี่ยวรูปรีหรือไข่แกมรี ปลายใบแหลมสั้น โคนใบมน ขอบใบเรียบ
ดอกเดี่ยวออกตามง่ามใบ ก้านดอกโค้งลง เมื่อบานลักษณะคล้ายสุ่ม กลีบเลี้ยงสีแดงปนเขียว

ลำพู
ไม้ยืนต้นขนาดกลางถึงใหญ่ สูง 10-20 เมตร เปลือกเรียบสีเทาคล้ำ มีรากอากาศปลายเรียวโผล่เหนือน้ำ
ใบเดี่ยวเรียงตรงกันข้าม ใบรูปรีสีเขียวเข้ม ปลายใบและฐานใบแหลม ผิวเรียบเป็นมัน
ออกดอกที่ปลายกิ่ง กลีบดอกสีชมพูออกแดง

แสมดำ
ไม้ต้นขนาดกลางถึงใหญ่ สูง 10-20 เมตร เรือนยอดทรงพุ่มแน่นทึบ ลำต้นเปลือกเรียบหรือแตกเล็กน้อยสีเทา ไม่มีพูพอน
ใบเดี่ยวเรียงตรงกันข้าม ใบรูปไข่รี ปลายใบทู่ถึงกลม โคนใบแหลม ขอบใบเรียบ ผิวใบด้านบนสีเขียวเข้มเป็นมัน ด้านล่างสีกากี
ผลคล้ายรูปหัวใจ ค่อนข้างแบน ปกคลุมด้วยขนอ่อนสีเหลืองปนน้ำตาล ปลายผลเป็นจงอยสั้น

หลุมพอทะเล
ไม้ยืนต้นขนาดกลางถึงใหญ่ สูงถึง 25 เมตร เรือนยอดแผ่กว้าง เปลือกเรียบสีเทาถึงเทาแกมชมพู มีพูพอนแผ่เป็นครีบขนาดเล็ก
ใบประกอบแบบขนนกปลายคู่เรียงสลับ ใบรูปไข่ ปลายใบกลมเว้าตื้น ฐานใบมน ขอบใบเรียบ
ผลเป็นฝักแข็ง แบน ฝักอ่อนสีเขียว เมื่อแก่จัดเป็นสีน้ำตาลเข้ม

คู่มือชมพันธุ์ไม้ป่าชายเลน