วัดขุนเมืองใจ

วัดขุนเมืองใจ

ในอดีตเป็นเพียงวัดร้าง ตั้งอยู่ริมถนนโดยไร้คนสนใจ นอกจากรู้เพียงว่าเป็นวัดร้างแห่งหนึ่งในจำนวนหลายแห่งรอบเกาะเมืองอยุธยาเท่านั้น ทว่าวัดขุนเมืองใจก็เป็นวัดสำคัญอีกแห่งที่น่าไปชม เพราะหลักฐานจากซากโบราณสถานที่เหลืออยู่สามารถบอกเรื่องราวได้ว่า วัดนี้มีมาแต่ยุคเมืองอโยธยาศรีรามเทพนคร ก่อนการสถาปนากรุงศรีอยุธยา และคงได้รับการบูรณะซ่อมแซมเรื่อยมา วัดขุนเมืองใจ จึงเป็นวัดที่มีการสร้างซ้อนทับกันหลายยุคสมัย ตั้งแต่ยุคต้นอยุธยาจนถึงยุคปลายอยุธยา จนกระทั่งถูกทิ้งร้างไปหลังการเสียกรุงศรีอยุธยาในปี พ.ศ. 2310
ปัจจุบันสภาพโบราณสถานในวัดถูกทำลายและมีร่องรอยการรื้อถอน การรื้ออิฐไปขาย การลักลอบขุดกรุ แต่ยังคงเห็นลักษณะได้ว่า องค์เจดีย์ประธานมีขนาดค่อนข้างใหญ่ ตั้งอยู่ตรงกลางมีโบสถ์และวิหารขนาบหน้า-หลัง อันเป็นแบบแผนการสร้างวัดที่พบในช่วงอยุธยาตอนต้น องค์เจดีย์ประธานเหลือเพียงซากฐานสี่เหลี่ยมทรงสูงและต่อเนื่องขึ้นไปรับทรงระฆังที่พังลงมา แสดงถึงรูปแบบที่เก่าแก่ถึงสมัยกรุงศรีอยุธยาตอนต้น และผ่านการบูรณะมาหลายครั้งดังที่พบลวดลายสมัยอยุธยาตอนปลายด้วยเช่นกัน แม้หลักฐานทางเอกสารตามพระราชพงศาวดารต่างๆ จะไม่ได้ระบุถึงการสร้าง แต่ก็ได้กล่าวถึงวัดนี้ว่า เคยใช้เป็นสถานที่ประกอบพิธีถือน้ำพระพิพัฒนสัตยา
อาจารย์ น. ณ ปากน้ำ เชื่อว่า วัดขุนเมืองใจเป็นวัดที่สร้างก่อนการสถาปนากรุงศรีอยุธยา โดยพิจารณาจากรูปแบบศิลปะและการเรียงอิฐที่เป็นแบบ “ศิลปะอโยธยา”
ขณะที่เอกสาร คำให้การหลวงประดู่ทรงธรรม ราวปลายสมัยอยุธยา ก็ระบุว่า เจดีย์ประธานของวัดขุนเมืองใจเป็น ‘พระมหาธาตุหลักแห่งพระนคร’ 1 ใน 5 องค์ของกรุงศรีอยุธยา ดังบันทึกว่า “…อนึ่ง ซึ่งเป็นหลักกรุงเทพมหานครศรีอยุธยาราชธานีนั้นคือ พระมหาปราสาทสามองค์กับพระมหาธาตุวัดพระราม 1 วัดหน้าพระธาตุ 1 วัดราชบูรณะ 1 แลพระมหาเจดียสถานวัดหลวงศุภสวรรค์ 1 วัดขุนเมืองใจ 1 …”
อ. สันติ เล็กสุขุม นักวิชาการด้านศิลปะ ชี้ว่า วัดนี้ได้รับการบูรณะซ่อมแซมครั้งสำคัญในสมัยอยุธยาตอนปลาย ย่อมแสดงถึงความสำคัญของวัดด้วย สำหรับผู้สร้างวัดนั้นหากมิใช่พระมหากษัตริย์ หรือพระบรมวงศานุวงศ์ ก็คงเป็นข้าราชสำนักชั้นสูง โดยสืบทอดความสำคัญมาตลอดสมัยกรุงศรีอยุธยา
ความสำคัญของวัดขุนเมืองใจจึงมีมากกว่าแค่เพียงเป็นวัดร้างตั้งอยู่ริมถนนดังที่เป็นอยู่ในปัจจุบัน เมื่อได้โอกาสไปเยือนก็น่าจะช่วยกันแบ่งปันความรู้เรื่องวัดขุนเมืองใจกันต่อไป

วัดขุนเมืองใจ

ถ. โรจนะ ใกล้โรงเรียนอยุธยาวิทยาลัย ต. ประตูชัย