หมู่บ้านฮอลันดา

ชาวฮอลันดา หรือวิลันดา หรือชาวดัตช์ เข้ามาติดต่อและค้าขายในกรุงศรีอยุธยาตั้งแต่ปี พ.ศ. 2147 ในนามบริษัทอินเดียตะวันออกของฮอลันดา ในช่วงปลายรัชสมัยของสมเด็จพระนเรศวรมหาราช ต่อมาในปี พ.ศ. 2177 สมเด็จพระเจ้าปราสาททองทรงตอบแทนบริษัทนี้ ที่ให้ความช่วยเหลือในการส่งเรือไปช่วยรบ จึงพระราชทานที่ดินริมแม่น้ำให้แก่ชาวดัตช์ เพื่อก่อตั้งสถานีการค้าแห่งนี้ขึ้น

จดหมายเหตุของนายโยสต์ สเคาเต็น หัวหน้าสถานีการค้าในสมัยนั้น ได้บรรยายถึงสถานีการค้าไว้ว่า “...เมื่อบริษัทการค้าของเราได้กำไรมา ทำการเปิดสำนักงานขึ้นอีกครั้งเมื่อ ค.ศ. 1631 (พ.ศ. 2174)...ข้าหลวงใหญ่และกรรมการบริษัทแห่งอินเดียจึงได้อนุมัติให้ข้าพเจ้า สร้างตึกอันหรูหราขึ้น ณ กรุงศรีอยุธยานี้ใน ค.ศ. 1634 (พ.ศ. 2177) ตึกหลังนี้ประกอบด้วยโรงเก็บสินค้า ห้องอยู่อาศัย ห้องโถงต่างๆ และให้ขุดคลองแยกจากแม่น้ำเข้ามายังที่ของบริษัทด้วย สำนักงานของเราเวลานี้ จึงเป็นที่เหมาะด้วยประการทั้งปวงในการค้าขาย ข้าพเจ้าเชื่อว่าบริษัทของเราไม่มีที่เหมาะสมๆ เช่นนี้อีกทั้งภาคตะวันออก”

ในปี พ.ศ. 2547 สมเด็จพระราชินีนาถเบียทริกซ์แห่งเนเธอร์แลนด์และเจ้าฟ้าชายวิลเลม อเล็กซานเดอร์ มกุฎราชกุมารแห่งเนเธอร์แลนด์ เสด็จเยือนประเทศไทยเนื่องในวโรกาสครบ 400 ปีความสัมพันธ์ไทย-เนเธอร์แลนด์ โดยสมเด็จพระราชินีนาถเบียทริกซ์ได้พระราชทานทรัพย์ส่วนพระองค์เพื่อสร้าง พิพิธภัณฑ์บ้านฮอลันดา เพื่อให้เป็นศูนย์ข้อมูลการเรียนรู้ทางประวัติศาสตร์หมู่บ้านฮอลันดาและความสัมพันธ์ระหว่างประเทศไทยและเนเธอร์แลนด์