พระราชวังจันทรเกษม (พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ จันทรเกษม)

พระราชวังจันทรเกษม (พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ จันทรเกษม)

พระราชวังจันทรเกษม สันนิษฐานว่า สร้างขึ้นประมาณปีพ.ศ.2120 ในสมัยสมเด็จพระมหาธรรมราชา เพื่อใช้เป็นที่ประทับของ สมเด็จพระนเรศวรมหาราช ยามเสด็จจากเมืองพิษณุโลก เพื่อมาเฝ้าพระราชบิดาที่กรุงศรีอยุธยา ต่อมาเมื่อตำแหน่งวังหน้าถูกสถาปนาขึ้นเป็น กรมพระราชวังบวรสถานมงคล พระราชวังแห่งนี้ก็ถูกใช้เป็นที่ประทับของวังหน้าเรื่อยมา นับตั้งแต่ สมเด็จพระเอกาทศรถ เจ้าฟ้าสุทัศน์ สมเด็จพระนารายณ์มหาราช ขุนหลวงสรศักดิ์ (พระเจ้าเสือ) สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวท้ายสระ สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวบรมโกศ กรมพระราชวังบวรมหาเสนาพิทักษ์

จุดที่ตั้งของพระราชวังแห่งนี้ นับเป็นจุดยุทธศาสตร์สำคัญของกรุงศรีอยุธยา เพราะตั้งอยู่บริเวณหัวรอ จุดที่บรรจบของแม่น้ำลพบุรีและแม่น้ำป่าสัก สมเด็จพระนเรศวรทรงใช้ที่นี่เป็นกองบัญชาการรับศึกหงสาวดีเมื่อปี พ.ศ.2129
เมื่อคราวเสียกรุงครั้งที่ 2 พระราชวังจันทรเกษมถูกทำลายและทิ้งร้างไปนาน จนถึงสมัยรัชกาลที่ 4 โปรดเกล้าฯ ให้สร้างพลับพลาจตุรมุขและพระที่นั่งพิมานรัตยาเพื่อใช้เป็นที่ประทับเมื่อเสด็จประพาสกรุงเก่า และพระราชทานนามว่า พระราชวังจันทรเกษม
ในสมัยรัชกาลที่ 5 ในระหว่างที่พระยาโบราณราชธานินทร์ ได้ดำรงตำแห่งสมุหเทศาภิบาลมณฑลอยุธยา ท่านได้ทำการศึกษาและรวบรามเรื่องราว รวมทั้งวัตถุสิ่งของสำคัญในบริเวณกรุงเก่า ไว้เป็นจำนวนมาก และนำมาเก็บรักษาไว้ที่พระราชวังจันทรเกษม จนกระทั่งในปีพ.ศ. 2445 สมเด็จฯ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ ได้ทรงแนะนำให้พระยาโบราณราชธานินทร์ จัดตั้งพิพิธภัณฑ์ เรียกว่า โบราณพิพิธภัณฑ์ ต่อมาเมื่อวันที่ 23 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2447 พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว จึงมีพระราชดำริโปรดเกล้าฯ ให้ย้ายวัตถุต่างๆ มาตั้งแสดงที่บริเวณอาคารพลับพลาจตุรมุข พร้อมทั้งจัดสร้างระเบียงตามแนวอาคารด้านทิศเหนือ และทิศตะวันออก เพื่อจัดตั้งวัตถุ ศิลาจารึก และประติมากรรมต่างๆ จากนั้นจึงตั้งชื่อว่า อยุธยาพิพิธภัณฑ์

ในวันที่ 12 กุมภาพันธ์ 2479 กรมศิลปากร ได้ประกาศให้อยุธยาพิพิธภัณฑ์เป็นพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ ในนาม พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ จันทรเกษม นับเป็นพิพิธภัณฑ์แห่งแรกในจังหวัดพระนครศรีอยุธยา

ในตึกที่ทำการภาค หรือตึกมหาดไทย เป็นที่จัดแสดงนิทรรศการเกี่ยวกับ วิถีชีวิตและเรื่องราวเกี่ยวกับกรุงศรีอยุธยาในด้านต่างๆ ส่วนกลุ่มอาคารพระที่นั่งพิมานรัตยา ซึ่งเคยเป็นศาลากลางจังหวัดในสมัยรัชกาลที่ 7 เป็นหมู่ตึกสถาปัตยกรรมแบบตะวันตก ปัจจุบันจัดแสดงพระพุทธรูปและงานจำหลักไม้สมัยอยุธยาและรัตนโกสินทร์

พลับพลาจตุรมุข เดิมเป็นที่ประทับของรัชกาลที่ 4 ปัจจุบันใช้เป็นที่จัดแสดงเครื่องใช้ส่วนพระองค์ในรัชกาลที่ 4
ระหว่างการเดิมชมในบริเวณพระราชวังจันทรเกษม จะสังเกตเห็นอาคารสูง 4 ชั้น นั่นคือพระที่นั่งพิสัยศัลยลักษณ์ หรือหอส่องกล้อง สร้างขึ้นในสมัยสมเด็จพระนารายณ์ เพื่อใช้สำหรับสังเกตการณ์ข้าศึก ต่อมารัชกาลที่ 4 โปรดเกล้าฯ ให้บูรณะขึ้นใหม่เพื่อใช้เป็นหอดูดาว

ความน่าสนใจของการเข้ามาชมพระราชวังแห่งนี้ นอกจากจะได้เรียนรู้ ศึกษาจากบรรดาสิ่งที่ของที่จัดแสดงอยู่ตามแต่ละอาคารต่างๆแล้ว ยังได้เห็นความงามของสถาปัตยกรรม รวมถึงบทบาทหน้าที่ของอาคารเหล่านั้น ที่มีมาอย่างต่อเนื่องอีกด้วย

พระราชวังจันทรเกษม (พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ จันทรเกษม)

ริมแม่น้ำป่าสัก(คลองคูขื่อหน้า) ถ. อู่ทอง ต.หัวรอ อ.พระนครศรีอยุธยา ใกล้ตลาดหัวรอ คนไทย 10 บาท ชาวต่างประเทศ 30 บาท นักเรียน นักศึกษาในเครื่องแบบไม่เสียค่าเข้าชม